ΤΑ ΙΕΡΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ
Η καθιέρωση από την Εκκλησία ειδικών τελετών και προσευχών υπέρ «μακαρίας μνήμης και αναπαύσεως των ψυχών» των εν Χριστώ κοιμηθέντων, εκ μέρους των ζώντων ακόμη αδελφών τους, οφείλεται σε δογματικούς λόγους, αλλά και λόγω κληρονομιάς προχριστιανικών θρησκευμάτων.
Ανάλογες τελετές συναντάμε στούς αρχαίους ἐλληνες οι οποίες απέκτησαν νέο εν Χριστώ νόημα, ως μη αντιτιθέμενες στην ορθή χριστιανική πίστη. Πρόκειται για τα αρχαία «περίδειπνα», τα «νεκρικά δείπνα», τις μετέπειτα «μακαρίες» και τις «μνήμες», με τις οποίες συγγενείς και φίλοι εύχονται, «μακαρία η μνήμη αυτού». Οι Αποστολικές Διαταγές, τα αρχαία Δίπτυχα, οι επιτύμβιες επιγραφές και αρχαίοι συγγραφείς μαρτυρούν για προσευχές και ελεημοσύνες που βοηθούν τους νεκρούς, με τον ιερό Χρυσόστομο να διευκρινίζει· «και αμαρτωλός εάν τις απέλθει, πάλιν οι ελεημοσύναι τον ωφελούσιν». Όλα αυτά γίνονται σήμερα με τα «Μνημόσυνα».
Με αυτά υποβάλουμε αίτηση χάριτος για τους κεκοιμημένους μας στον δίκαιο Κριτή, επειδή ο Θεός είναι φιλάνθρωπος και η τελική κρίση ακόμη δεν έγινε. Κατά την τελετή της σχετικής ιεροπραξίας ο ιερέας εύχεται υπέρ των κεκοιμημένων (προσευχές), ενώ οι συγγενείς, τρώγοντας τα κόλλυβα με το σχετικό κέρασμα ή το γεύμα που συνήθως προσφέρεται (ελεημοσύνες), εύχονται· «Ο Θεός να τον αναπαύσει».
Εκτός αυτών τα μνημόσυνα ωφελούν και τους ζωντανούς, γιατί «αναπτύσσεται η αγάπη μεταξύ των ζώντων και τεθνεώτων». Η ωφέλεια συνδέεται άμεσα με τη χριστιανική αρετή . Ενισχύεται η πίστις στην πέραν του τάφου ζωή. Ενισχύεται η ελπίδα στο έλεος του Θεού. Διακηρύσσεται η διαρκής παρουσία του Χριστού στον κόσμο. Διδάσκεται ότι ο άνθρωπος είναι ουρανοπολίτης. Μεταβαίνει από τη στρατευομένη Εκκλησία της γης, στη Θριαμβεύουσα Εκκλησία του ουρανού. Ο Χριστός εισακούει τις δεήσεις όλων και λυγίζει μπροστά στις πρεσβείες της Θεοτόκου και των Αγίων.
Η καθιέρωση από την Εκκλησία ειδικών τελετών και προσευχών υπέρ «μακαρίας μνήμης και αναπαύσεως των ψυχών» των εν Χριστώ κοιμηθέντων, εκ μέρους των ζώντων ακόμη αδελφών τους, οφείλεται σε δογματικούς λόγους, αλλά και λόγω κληρονομιάς προχριστιανικών θρησκευμάτων.
Ανάλογες τελετές συναντάμε στούς αρχαίους ἐλληνες οι οποίες απέκτησαν νέο εν Χριστώ νόημα, ως μη αντιτιθέμενες στην ορθή χριστιανική πίστη. Πρόκειται για τα αρχαία «περίδειπνα», τα «νεκρικά δείπνα», τις μετέπειτα «μακαρίες» και τις «μνήμες», με τις οποίες συγγενείς και φίλοι εύχονται, «μακαρία η μνήμη αυτού». Οι Αποστολικές Διαταγές, τα αρχαία Δίπτυχα, οι επιτύμβιες επιγραφές και αρχαίοι συγγραφείς μαρτυρούν για προσευχές και ελεημοσύνες που βοηθούν τους νεκρούς, με τον ιερό Χρυσόστομο να διευκρινίζει· «και αμαρτωλός εάν τις απέλθει, πάλιν οι ελεημοσύναι τον ωφελούσιν». Όλα αυτά γίνονται σήμερα με τα «Μνημόσυνα».
Με αυτά υποβάλουμε αίτηση χάριτος για τους κεκοιμημένους μας στον δίκαιο Κριτή, επειδή ο Θεός είναι φιλάνθρωπος και η τελική κρίση ακόμη δεν έγινε. Κατά την τελετή της σχετικής ιεροπραξίας ο ιερέας εύχεται υπέρ των κεκοιμημένων (προσευχές), ενώ οι συγγενείς, τρώγοντας τα κόλλυβα με το σχετικό κέρασμα ή το γεύμα που συνήθως προσφέρεται (ελεημοσύνες), εύχονται· «Ο Θεός να τον αναπαύσει».
Εκτός αυτών τα μνημόσυνα ωφελούν και τους ζωντανούς, γιατί «αναπτύσσεται η αγάπη μεταξύ των ζώντων και τεθνεώτων». Η ωφέλεια συνδέεται άμεσα με τη χριστιανική αρετή . Ενισχύεται η πίστις στην πέραν του τάφου ζωή. Ενισχύεται η ελπίδα στο έλεος του Θεού. Διακηρύσσεται η διαρκής παρουσία του Χριστού στον κόσμο. Διδάσκεται ότι ο άνθρωπος είναι ουρανοπολίτης. Μεταβαίνει από τη στρατευομένη Εκκλησία της γης, στη Θριαμβεύουσα Εκκλησία του ουρανού. Ο Χριστός εισακούει τις δεήσεις όλων και λυγίζει μπροστά στις πρεσβείες της Θεοτόκου και των Αγίων.
Μνημόσυνα
Το Γραφείο Τελετών Αγαθάκη αναλαμβάνει επίσης την οργάνωση της τελετής των Μνημοσύνων,στον Ιερό Ναό της Ενορίας σας ή των Κοιμητηρίων σύμφωνα με την επιθυμία σας.
Για την παρασκευή τού Κόλλυβου οι συνεργάτες μας, εκτός από το σιτάρι, χρησιμοποιούν φρέσκα αγνά υλικά σύμφωνα με την παράδοση και το συμβολισμό της Εκκλησίας μας, ὀπως αμύγδαλα, σταφίδα, καρύδια, φυστίκια, σουσάμι, κουφέτα, κανέλα, γλυκάνισο, κόλιανδρο, γαρύφαλλο, μοσχοκάρυδο ασημοκούφετα, καθώς επίσης φουντούκι και κάσιους.
Η ελπίδα της σωτηρίας των χριστιανών δεν χάνεται μετά το θάνατο. Επειδή εισακούει ο φιλάνθρωπος Θεός τις δεήσεις της Εκκλησίας μας, παρέχεται συγχώρεση των αμαρτημάτων σ’ αυτούς χάρη των οποίων τελούνται τα μνημόσυνα. Η οριστική απόφαση του Θεού για τη μέλλουσα αμοιβή ή τιμωρία δεν εκδόθηκε ακόμη. Αυτή επιφυλάσσεται για τη Δευτέρα κι Φρικτή Παρουσία. Μέχρι τότε η Εκκλησία μπορεί να αναπέμπει δεήσεις και ικεσίες για τα μέλη της.
Χρόνος τἐλεσης των Μνημοσύνων
Η διάκριση των Μνημόσυνων σε «τρίτα», «ένατα» κτλ είναι παλαιότατη και τις συναντάμε στις Αποστολικές Διαταγές.
Τα τριήμερα που κάνουμε μετά το θάνατο του ανθρώπου μας, τελούνται κατά τον τύπο της Αγίας Τριάδας και δια τον τριημέρως εγερθέντα Χριστό, τον οποίο παρακαλούμε να αναπαύσει τον κοιμηθέντα μετά δικαίων.
Τα εννιάμερα μνημόσυνα τελούνται επειδή στις εννέα ημέρες αρχίζει να διαλύεται ο κοιμηθείς «εις τα εξ ών συνετέθη» και παρακαλούμε τον Θεό να τον συγκαταριθμήσει με τα εννέα άυλα τάγματα των Αγγέλων.
Τα τεσσαρακονθήμερα ή σαραντάμερα τελούνται επειδή την τεσσαρακοστή ημέρα λαμβάνεται η απόφαση για τον κοιμηθέντα και απέρχεται όπου κρίνει ο φιλάνθρωπος Θεός (εκ δεξιών ή εξ αριστερών) ανάλογα με τη ζωή του.
Εκτός αυτών των μνημόσυνων κάνουμε τα τρίμηνα, εξάμηνα, εννιάμηνα και τα ετήσια. Μπορούμε όμως και όποτε θέλουμε να κάνουμε κόλλυβα, οποιαδήποτε ημέρα της εβδομάδας, εφ’ όσον θέλουμε να φροντίσουμε συχνότερα τα προσφιλή μας κεκοιμημένα πρόσωπα.
Ημέρα τελέσεως των Μνημοσύνων
Τα μνημόσυνα τελούνται κανονικά την ημέρα του Σαββάτου που είναι ημέρα των κεκοιμημένων, ενώ τις καθημερινές τελούνται τρισάγια. Τις Κυριακές, κανονικά, δεν τελούνται μνημόσυνα επειδή είναι ημέρα αναστάσεως αλλά για λόγους οικονομίας στίς μέρες μας τελούνται κυρίως τήν Κυριακή ή οποία είναι καί ημέρα αργίας και διευκολύνει την προσέλευση των πιστών.
Μνημόσυνα συνήθως δεν τελούνται, πλήν των τριημέρων, από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι την Κυριακή του Θωμά. Αυτό ορίζεται στο Τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας διότι την Μεγάλη Εβδομάδα πρέπει να δεσπόζει το Πάθος του Κυρίου και αυτός μόνο να λατρεύεται, υποχωρούντων των πάντων ενώπιον του Χριστού, ενώ τη Διακαινίσιμη Εβδομάδα, περιορίζοντες τις πένθιμες σκέψεις ή εκδηλώσεις, μνημονεύουμε, «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι» αποκλειστικώς και μόνο του Χριστού, που κατήργησε τον θάνατο και τη θνητότητά μας. Επίσης δεν τελούνται μνημόσυνα στις Δεσποτικές και στις Θεομητορικές εορτές..
Χρόνος τἐλεσης των Μνημοσύνων
Η διάκριση των Μνημόσυνων σε «τρίτα», «ένατα» κτλ είναι παλαιότατη και τις συναντάμε στις Αποστολικές Διαταγές.
Τα τριήμερα που κάνουμε μετά το θάνατο του ανθρώπου μας, τελούνται κατά τον τύπο της Αγίας Τριάδας και δια τον τριημέρως εγερθέντα Χριστό, τον οποίο παρακαλούμε να αναπαύσει τον κοιμηθέντα μετά δικαίων.
Τα εννιάμερα μνημόσυνα τελούνται επειδή στις εννέα ημέρες αρχίζει να διαλύεται ο κοιμηθείς «εις τα εξ ών συνετέθη» και παρακαλούμε τον Θεό να τον συγκαταριθμήσει με τα εννέα άυλα τάγματα των Αγγέλων.
Τα τεσσαρακονθήμερα ή σαραντάμερα τελούνται επειδή την τεσσαρακοστή ημέρα λαμβάνεται η απόφαση για τον κοιμηθέντα και απέρχεται όπου κρίνει ο φιλάνθρωπος Θεός (εκ δεξιών ή εξ αριστερών) ανάλογα με τη ζωή του.
Εκτός αυτών των μνημόσυνων κάνουμε τα τρίμηνα, εξάμηνα, εννιάμηνα και τα ετήσια. Μπορούμε όμως και όποτε θέλουμε να κάνουμε κόλλυβα, οποιαδήποτε ημέρα της εβδομάδας, εφ’ όσον θέλουμε να φροντίσουμε συχνότερα τα προσφιλή μας κεκοιμημένα πρόσωπα.
Ημέρα τελέσεως των Μνημοσύνων
Τα μνημόσυνα τελούνται κανονικά την ημέρα του Σαββάτου που είναι ημέρα των κεκοιμημένων, ενώ τις καθημερινές τελούνται τρισάγια. Τις Κυριακές, κανονικά, δεν τελούνται μνημόσυνα επειδή είναι ημέρα αναστάσεως αλλά για λόγους οικονομίας στίς μέρες μας τελούνται κυρίως τήν Κυριακή ή οποία είναι καί ημέρα αργίας και διευκολύνει την προσέλευση των πιστών.
Μνημόσυνα συνήθως δεν τελούνται, πλήν των τριημέρων, από το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι την Κυριακή του Θωμά. Αυτό ορίζεται στο Τυπικό της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας διότι την Μεγάλη Εβδομάδα πρέπει να δεσπόζει το Πάθος του Κυρίου και αυτός μόνο να λατρεύεται, υποχωρούντων των πάντων ενώπιον του Χριστού, ενώ τη Διακαινίσιμη Εβδομάδα, περιορίζοντες τις πένθιμες σκέψεις ή εκδηλώσεις, μνημονεύουμε, «Ανάστασιν Χριστού θεασάμενοι» αποκλειστικώς και μόνο του Χριστού, που κατήργησε τον θάνατο και τη θνητότητά μας. Επίσης δεν τελούνται μνημόσυνα στις Δεσποτικές και στις Θεομητορικές εορτές..